تحلیل و بررسی

صفحه اصلی

تحلیل و بررسی

یک وطن، یک پرچم - رویای ۳۰۰ ساله مردم آذربایجان در خانکندی محقق شد - تحلیل

16 اکتبر 2023 15:00 (UTC +04:00)

برافراشتن پرچم آذربایجان توسط رئیس جمهور الهام علی اف در روز گذشته در شهر خانکندی یک بار برای همیشه برنامه های محافل امپریالیستی که صدها سال است گام به گام اجرا می شود را نقش بر آب کرد.

جمهوری آذربایجان به همه دنیا نشان داد که عملاً اقتدار خود را بر تمام سرزمین‌های حاکمیتی خود بازگردانده و هیچ جایی برای تجزیه‌طلبی در سرزمین‌های آذربایجان وجود ندارد.

از نظر تاریخی، ایده اتحاد مجدد آذربایجان تحت یک پرچم واحد از دوره خانات وجود داشته است. خانات قوبا، خانات قره باغ و همچنین تعدادی از خانان آذربایجان جنوبی برای تحقق این ایده ملی تلاش های مختلفی کردند. اگرچه این تلاش ها با شکست مواجه شد، اما ثابت کرد که چنین تمایلی همچنان باقی است. احتمال ظهور مجدد آذربایجان متحد و قوی نیروهای خارجی را بیمناک و نگران می کرد و برای رفع این احتمال دست به فعالیت های همه جانبه می زدند.

با امضای معاهده «کورک‌چای» در سال ۱۸۰۵، اساس استعمار عملی قره باغ و درگیری های نظامی-سیاسی آینده گذاشته شد. با قراردادهای «ترکمن‌چای» در سال ۱۸۲۸ و قراردادهای «ادیرنا» در سال ۱۸۲۹، شرایط مساعدی برای ظهور جدایی طلبی و درگیری های قومی در منطقه ایجاد شد. بر اساس ماده پانزدهم عهدنامه «ترکمنچای»، شاه متعهد شد که تمامی امکانات حقوقی و اقتصادی را برای مهاجرت بدون مانع ارامنه ایران به سرزمین های تاریخی آذربایجان ایجاد کند. همه این قراردادها که مردم آذربایجان در آن شرکت نکردند، بلکه با سرنوشت آنها ارتباط مستقیم داشت، مساعدترین فرصت مهاجرت تا ۲۰۰ هزار ارمنی از امپراتوری عثمانی و سرزمین ایران به خاک تاریخی آذربایجان ایجاد شد. با انتقال این ارامنه به اراضی خانات ایروان، قره باغ، ییلاق و قشلاق خانات قره باغ، تلاش شد تا تغییر جمعیتی در منطقه ایجاد شود.

با وجود این در دوره گذشته امکان توسعه اتنیکی ارامنه در اکثر مناطق مذکور ممکن نشد. آذربایجانی ها چه در قره باغ و چه در زنگزور تا زمان سیاست پاکسازی اتنیکی که در اواخر دهه ۸۰ میلادی آغاز شد، اکثریت باقی ماندند. با وجود این که ارامنه به سرزمین های اجدادی آنها حمله کردند، مردم آذربایجان در برابر اتفاقات صبور ماندند و حتی در دوره گذشته روابط دوستانه بین دو ملت برقرار شد. اما این روابط در زمان فروپاشی جماهیر شوروی تا پایان دهه ۱۹۸۰ ادامه یافت و در اوایل دهه ۱۹۹۰ نفرت ارمنی ها و داشناک های افراطی ملی گرا از مردم آذربایجان توسط محافل خارجی از جمله مراکز امپریالیستی در فرانسه دامن زد. درگیری سیاسی به سطح قومی ارتقا یافت که ارامنه جدایی طلب وحشیانه ترین قتل عام تاریخ معاصر را در خوجالی، مئشه‌لی و همچنین در روستاها و شهرهای دیگر مرتکب شدند و آذربایجانی ها را از خانه های خود که هزار سال در آن زندگی می کردند آواره کردند. اوایل دهه ۹۰ میلادی به دلیل هرج و مرجی و ضعف سیاسی موجود در آذربایجان، جدایی طلبی ارامنه از مرزهای ولایت خودمختار قره باغ کوهستانی سابق فراتر رفت و به اشغال ۷ منطقه اطراف آن که آذربایجانی ها سکونت داشتند منجر شد.

مردم آذربایجان که به خوبی از درد جنگ آگاه بودند، از صلح در حل مناقشه حمایت کردند و حدود ۳۰ سال به میانجی ها امیدوار بودند. با این حال، نقطه‌ای که اکنون به آن رسیده‌ایم، می‌توان فهمید که فعالیت‌های این میانجی‌گران در واقع با هدف برقراری عدالت تاریخی در دوره گذشته نبوده، بلکه در جهت متوقف کردن مناقشه و به تعویق انداختن حل آن برای حفظ اهرم فشار بر منطقه بوده است. معلوم شد که نهاد میانجیگری در واقع از همان ابتدا دشمن شماره یک حل مناقشه بوده است. این میانجی‌ها مسئولیت کشته شدن هر سرباز، افسر و غیرنظامی آذربایجانی در دوره گذشته را نیز بر عهده دارند. در سال ۲۰۲۰، جام صبر آذربایجان لبریز شد و مشت آهنین دولت و مردم، سر تجزیه طلبی را در هم کوبید. شاید این امر هم برای جدایی طلبان و هم برای حامیان آنها غیرمنتظره بود، زیرا آنها قبلاً مفهوم صبر را به عنوان ترس درک کرده بودند. بیاناتی که در سالهای آخر اشغال در ایروان و شوشا و خانکندی داده میشد بیانگر این بود، آنها در خیابان های باکو خواب تانک های خود را در سر می پرورانند و در هر فرصتی سعی در تحقیر مردم آذربایجان داشتند.

سرانجام به برکت جنگ ۴۴ روزه و فعالیت های نظامی وسیاسی، حیثیت مردم ما اعاده شد. در ۳ سال گذشته، آذربایجان با قدرت بازوی خود شروع به بازگرداندن آنچه در ۳۰۰ سال از آن گرفته شده بود را کرده است و همه این اتفاقات ثابت می کند که سنت های کشوری و نظامی مردم آذربایجان همانند هزار سال پیش بزرگ و زنده است. حتی این بار قوی تر از پیش است، زیرا اکنون وحدت مردم و حکومت قوی تر از هر مرحله در تاریخ است. دیروز با برافراشتن پرچم آذربایجان در خانکندی عملاً به تمامی اشکال و مظاهر و نمادهای تجزیه طلبی در سرزمین های آذربایجان پایان داده شد و به این گونه «رهبران» یادآوری شد که جایگاه شایسته آنها همان بازداشتگاه است. همچنین این امر پیامی قوی برای محافل خارجی و همچنین کسانی بود که رویاهای بدخواهی را در سر می پرورانند، آذربایجان سرزمین های خود را به هیچ قیمتی واگذار نخواهد کرد و این گونه فعالیت ها دیر یا زود با شرم آورترین شکست ها مواجه خواهد شد.

دیروز بار دیگر مشخص شد که تنها راه زندگی در خاک آذربایجان، پذیرش حاکمیت، قانون اساسی، پرچم و قانون آن است. رئیس جمهور آذربایجان با لباس نظامی مقابل ساختمانی که جدایی طلبان زمانی در آن نشسته و برعلیه آذربایجان بیانات غیراخلاقی میدادند ایستاد و پیام های قاطعی داد، این لحظه ای بود که رویای شروع شده از دوره خانات ما را محقق میکرد. رئیس جمهور الهام علی اف روز گذشته هم پرچم با شکوه و هم غرور ملی ما را در خانکندی به اهتزاز درآورد.