فعالیت کمیته بین المللی صلیب سرخ در آذربایجان همواره مورد سوء ظن بوده است.
مشخص است که این موسسه در دهه ۹۰ قرن گذشته در آذربایجان با نام کمک به پناهندگان و آوارگان داخلی و یافتن افراد مفقود شروع به فعالیت کرد. اگرچه کمیته بین المللی صلیب سرخ در این راستا اقدامات خاصی انجام داده است، اما نمی توان گفت که به طور کامل به ماموریت خود عمل کرده است.
این یک واقعیت شناخته شده است که کمیته بین المللی صلیب سرخ، به ویژه در طول جنگ اول قره باغ، اغلب نسبت به سرنوشت آذربایجانی های مفقودی که توسط یگان های نظامی ارمنستان اسیر شده بودند، نگرش بی تفاوتی نشان می دهد.
این موسسه در راستای یافتن و بازگرداندن آذربایجانیانی که در اثر تجاوزات ارمنستان در جریان جنگ قره باغ اسیر و مفقود شده بودند، کار لازم را انجام نداد.
در نتیجه حتی امروز نیز سرنوشت حدود ۴۰۰۰ اسیر و تلفات آذربایجان روشن نشده است. کمیته بینالمللی صلیب سرخ در این سالها از ارمنستان خواستار تعیین سرنوشت این افراد نشد، این اقدام ایروان را محکوم نکرد و آن را تحت فشار قرار نداد. آنها در سطح بین المللی در رابطه با ارمنستان که مسبب سرنوشت ۴۰۰۰ نفر است، موضوعی مطرح نکرد و مسؤلیت ایروان اشغالگر مطرح نشد.
به غیر از این مسائل، کمیته بینالمللی صلیب سرخ از این واقعیت آگاه بود که بسیاری از آذربایجانیها در اردوگاههای زندان ارمنستان نگهداری میشوند، اما به وظایف خود عمل نکردند و به بهانههای مختلف سعی کردند خود را از این روند کنار بکشند.
حتی حقایقی وجود دارد که تایید می کند کمیته بین المللی صلیب سرخ حتی به سرنوشت تعدادی از آذربایجانی های اسیر و گروگان بی اعتنا بوده است.
بر اساس اطلاعاتی که کمیته بینالمللی صلیب سرخ به کمیسیون دولتی زندانیان و شهروندان مفقود و گروگان در سالهای ۱۹۹۸ و ۲۰۰۱ ارسال کرده است، ۵۴ شهروند آذربایجانی که در جریان جنگ اول قره باغ به گروگان گرفته شده بودند توسط کارمندان این موسسه در بازداشتگاههای ارمنستان ملاقات کردند. بعداً جسد ۱۷ نفر از ۵۴ نفر تحویل داده شد، از سرنوشت ۴ نفر اصلا خبری نشد و ۳۳ نفر در بازداشتگاه فوت کردند اما اجساد آنها تحویل داده نشد. اگرچه مسئولیت حقوقی حقایق ذکر شده مربوط به نقض اصول حقوق بشردوستانه بینالمللی بر عهده ارمنستان است. اما مسئولیت و اشتباه کمیته بینالمللی صلیب سرخ کم نیست. آیا کمیته بینالمللی صلیب سرخ موضوع مسئولیت ارمنستان در قتل ۱۷ نفر از اسرای آذربایجانی را که سرنوشت ۳۷ نفر هنوز مشخص نیست را تابحال مطرح کرده است؟ آیا ایروان را محکوم کرده است؟ البته که نه...
در جنگ دوم قره باغ، تصویری کاملاً متفاوت از نگرش کمیته بینالمللی صلیب سرخ نسبت به ارمنستان دیدیم. در طول جنگ و پس از جنگ، کمیته بینالمللی صلیب سرخ غیرت خاصی نشان داد و فعالانه به روند حل مشکلات ارامنه پیوست، اجساد بیش از ۱۷۰۰ سرباز ارمنی به ارمنستان تحویل داده شد.
موضع این نهاد پس از جنگ به طور کلی پوچ و نامفهوم بود. کمیته بینالمللی صلیب سرخ با بیاحترامی به قوانین بینالمللی و قوانین آذربایجان، بدون اجازه باکو، به طور مستقل در خاک کشور، در شهر خانکندی شروع به فعالیت کرد. در واقع دو مرکز کمیته بینالمللی صلیب سرخ در خاک آذربایجان فعالیت میکردند. دفتر خانکندی بودجه خاص خود را داشت، انتخاب پرسنل مستقل را انجام می داد.
اگرچه باکو بارها به کمیته بینالمللی صلیب سرخ اعتراض کرد و خواستار تغییر وضعیت دفتر خانکندی شد، اما همه درخواستها ناموفق بود.
در عوض، کمیته بینالمللی صلیب سرخ با کمال میل به بقایای باقی مانده جداییطلبان در قرهباغ خدمت میکند و از آنها مراقبت میکند، زمانی که فعالان زیست محیطی تظاهراتی را در جاده لاچین سازماندهی کردند، دفتر خانکندی آژانس حملونقل غیرقانونی را انجام داد و در واقع به فعالیتهای قاچاق پرداخت.
کارمندان سرویس مرزی دولتی بارها کالای قاچاق در خودروهای متعلق به صلیب سرخ در ایست بازرسی «لاچین» در مرز با ارمنستان کشف کردند. در اطلاعات رسمی سرویس مرزی دولتی خاطرنشان شد که مرزبانان صدها گوشی تلفن همراه، تخته تلفن همراه، بلوک پاوربانک برای تلفن همراه، سیگار، بنزین را که در مخزن سوخت یدکی مخفی شده بود، در میان چمدان های دستی در صلیب سرخ کشف کردند.
اگرچه از مجاری رسمی به کمیته بینالمللی صلیب سرخ هشدار داده شد، اما این اقدامات تکرار شد و اقدامات لازم برای حذف آنها انجام نشد.
استفاده از وسایل نقلیه تخلیه پزشکی متعلق به کمیته بینالمللی صلیب سرخ برای قاچاق نقض فاحش قوانین آذربایجان بود.
در آن زمان، دو کارمند کمیته بینالمللی صلیب سرخ «عنصر نامطلوب» اعلام و از آذربایجان اخراج شدند. با این حال، این اقدام همچنان کمیته بینالمللی صلیب سرخ را از موضع ناعادلانه خود در قبال آذربایجان منصرف نکرد. علیرغم اینکه آذربایجان پس از جنگ ۴۴ روزه جاده آغدام را باز کرد و امکان انتقال کمک های کمیته بین المللی صلیب سرخ از طریق این جاده را فراهم کرد، سازمان خواستار انتقال این کمک ها فقط از طریق جاده لاچین بود. این یک بار دیگر هدف سازمان را برای سیاسی کردن مصنوعی روند بشردوستانه و عملکرد مطابق با منافع خاص تأیید کرد.
چند روز پیش تصمیم گرفته شد که فعالیت دفتر خانکندی کمیته بینالمللی صلیب سرخ متوقف شود. جالب است که این اطلاعات از سوی دفتر باکو این موسسه منتشر نشده، بلکه از سوی دفتر ایروان منتشر شده است. تنها پس از تحقیقات مطبوعاتی، دفتر کمیته بینالمللی صلیب سرخ باکو این اطلاعات را تایید کرد و اعلام کرد که فعالیتهای این سازمان در منطقه قره باغ از دفتر برده انجام میشود و حمایت از افراد نیازمند ادامه خواهد یافت.
با این اوصاف، این سازمان همچنان دو دفتر در آذربایجان دارد. با این حال، جنگ به پایان رسیده است و نیازی به فعالیت کمیته بینالمللی صلیب سرخ در خاک آذربایجان وجود ندارد.
بنابراین، برای کمیته بینالمللی صلیب سرخ بهتر است که با دو دفتر در آذربایجان فعالیت نکند، بلکه کار خود را به پایان برساند و برای همیشه آذربایجان را ترک کند.
در مورد اقدامات بشردوستانه در قره باغ و سایر نقاط کشور، آذربایجان دارای جمعیت هلال احمر آذربایجان است که کارآمدتر و با کیفیت بهتری نسبت به صلیب سرخ فعالیت می کند. جمعیت هلال احمر آذربایجان برخلاف کمیته بینالمللی صلیب سرخ، به اندازه کافی از عهده کار و وظایف خود بر میآید. نیازی نیست کمیته بینالمللی صلیب سرخ نگران مسائل بشردوستانه در آذربایجان باشد، اجازه دهید به دنبال مکان دیگری برای فعالیتهای ناعادلانه، غیرقانونی و قاچاق خود باشد.